9. Verslag Multi-client Pensioenkring 2

De belangrijkste kenmerken van de regeling luiden als volgt:

In onderstaande tabel is een mutatieoverzicht opgenomen met de ontwikkelingen in het deelnemersbestand.

Voor de pensioenregeling wordt door de aangesloten onderneming jaarlijks een premie per deelnemer betaald op basis van een gedempte premie, zoals onderstaand onder feitelijke premie is uitgewerkt.

De feitelijke jaarpremie in 2022 is minimaal gelijk aan de som van de berekende premies voor de individuele deelnemers op basis van onderstaande uitgangspunten.

Om te toetsen in hoeverre de feitelijke premie voldoet aan de wettelijke eisen, hanteert de Pensioenkring een gedempte premie. De gedempte premie wordt vastgesteld op basis van de bovenstaande uitgangspunten voor de vaststelling van de feitelijke premie met uitzondering van de volgende onderdelen.

Naast de gedempte premie wordt jaarlijks ook de kostendekkende premie bepaald. De kostendekkende premie wordt op dezelfde grondslagen berekend als de gedempte premie, met uitzondering van de rekenrente. Bij de kostendekkende premie wordt de actuele rentetermijnstructuur gebruikt zoals deze door DNB gepubliceerd wordt per 31 december van het voorafgaande jaar.

Toeslagendepot A - Sanoma
Op 24 mei 2018 heeft de collectieve waardeoverdracht plaatsgevonden van het vermogen en de verplichtingen van de voormalige Stichting Pensioenfonds Sanoma Nederland naar Multi-client Pensioenkring 2 van Stap. Om de overgang dekkingsgraadneutraal plaats te laten vinden is er een toeslagendepot (toeslagendepot A) gevormd voor de gewezen deelnemers, (gewezen) partners en pensioengerechtigden van de voormalige Stichting Pensioenfonds Sanoma Nederland. De middelen in het toeslagendepot worden tegen een laag risicoprofiel belegd.

Het weerstandsvermogen voor Multi-client Pensioenkring 2 bedraagt 0,2% van het beheerde pensioenvermogen. Dit is het vermogen dat Stap volgens het bepaalde bij of krachtens de Pensioenwet ten minste moet aanhouden als vermogen om de bedrijfsrisico’s te dekken. Het weerstandsvermogen maakt geen deel uit van het vermogen van Multi-client Pensioenkring 2.

Voor het weerstandsvermogen geldt een wettelijk voorgeschreven minimum en maximum. Doorlopend wordt getoetst of het aanwezige weerstandsvermogen hieraan voldoet. Daarbij vastgestelde overschotten en tekorten van het weerstandsvermogen die het gevolg zijn van het behaalde positieve of negatieve rendement op het vermogen van Multi-client Pensioenkring 2, komen ten goede aan, respectievelijk ten laste van het behaalde bruto rendement op het vermogen van Multi-client Pensioenkring 2.

In onderstaande tabellen zijn de actuele en strategische beleggingsmix per ultimo 2022 en 2021 opgenomen, alsmede de beleggingen voor de indexatiedepots.

In onderstaande tabellen worden de beleggingsresultaten van 2022 weergegeven.

In deze paragraaf wordt ingegaan op de behaalde rendementen van de Pensioenkring (1). 

Het totaalresultaat van de beleggingen was in 2022 fors negatief. Voor een groot deel is dit resultaat toe te schrijven aan de beleggingen die worden ingezet voor de afdekking van het renterisico (de meeste vastrentende waarden en de interest rate swaps). Door de gestegen rente hebben deze beleggingen een negatief resultaat behaald. Dit is echter in lijn met de doelstelling van deze beleggingen om de waardeverandering van de pensioenverplichtingen te volgen. De gestegen rente heeft immers ook geleid tot een daling van de waarde van de pensioenverplichtingen. Omdat de Pensioenkring het renterisico niet volledig afdekt, heeft de gestegen rente ondanks het negatieve resultaat op de vastrentende beleggingen een positief effect gehad op de dekkingsgraad. 

Door de sterke daling van de aandelenmarkt droeg de categorie aandelen met -3,6%-punt negatief bij aan het totaal rendement. Het MM World Equity Index SRI Fund had met -1,8%-punt de grootste negatieve bijdrage aan deze beleggingscategorie.

Beleggingen in private equity hebben door hun beperkte aandeel in de totale portefeuille niet significant aan het rendement bijgedragen. De Pensioenkring belegt in private equity via twee verschillende Unigestion fondsen. Dit zijn zogenaamde fund of funds. Dat betekent dat deze Unigestion fondsen beleggen in private equity fondsen, in dit geval Europese. De onderliggende investeringen in EuroChoice IV zijn bijna allemaal afgebouwd. EuroChoice V is in de distributiefase. De rendementen bij deze fondsen zijn uitstekend en er wordt gestaag geld uitgekeerd.

Vastrentende waarden droegen -9,3%-punt negatief bij aan het totaal rendement. Het MM Dutch Mortgage Fund leverde met -2,8%-punt de grootste negatieve bijdrage bij aan deze beleggingscategorie, terwijl het MM Emerging Market Debt Fund de kleinste negatieve bijdrage liet zien van -0,1%-punt.

De overlay, bestaande uit renteswaps en valutaforwards, heeft voornamelijk als doel om de dekkingsgraad van de Pensioenkring te beschermen tegen financiële risico’s en droeg in 2022 -17,0%-punt bij aan het rendement. De renteswaps droegen negatief bij aan het totale beleggingsresultaat. Dit werd veroorzaakt door een stijging van de swaprente in 2022. De valutarisico-afdekking droeg ook negatief bij, aangezien de Amerikaanse dollar sterker werd ten opzichte van de euro. De Japanse yen en het Britse pond werden juist iets zwakker ten opzichte van de euro.

De attributie geeft een nadere verklaring van de behaalde out-performance over een bepaalde periode. Dit wordt verklaard door twee elementen:

• allocatie: out-performance behaald door meer/minder te beleggen (alloceren) in categorieën die het relatief beter/slechter doen ten opzichte van het totaal;
• selectie: out-performance behaald door binnen de beleggingscategorie bepaalde beleggingen te kiezen die een out-performance behalen ten opzichte van hun respectievelijke benchmark.

Deze kosten betreffen de kosten voor pensioenbeheer en de exploitatie van Stap. De wijziging van het weerstandsvermogen wordt hierbij buiten beschouwing gelaten.

De uitvoeringskosten pensioenbeheer per actieve deelnemer/pensioengerechtigde zijn in de volgende tabel weergegeven voor het subtotaal en het totaal van de uitvoeringskosten pensioenbeheer.

Het bedrag van 2.402 (2021: 3.045) betreft alle door de Pensioenkring betaalde kosten vermogensbeheer (direct en indirect).

Deze kosten betreffen de toe- en uittredingsvergoedingen van de beleggingsfondsen, de transactiekosten van discretionaire portefeuilles en de derivatentransacties. Deze kosten zijn in het gerapporteerde rendement verwerkt.

De totale kosten vermogensbeheer in 2022 bedroegen 0,26% van het gemiddeld belegd vermogen. Van deze totale kosten bestaat -0,01%-punt uit prestatieafhankelijke vergoedingen. Een deel van de beleggingsportefeuille wordt namelijk actief beheerd, met als uitgangspunt dat actief beheer voor de geselecteerde beleggingscategorieën op termijn een hoger rendement oplevert.

Het gerealiseerd relatief rendement op de actieve beleggingen was in 2022 negatief, waardoor de actieve beleggingen niet hebben bijgedragen aan een hoger rendement. Omdat de performance fee op transactiebasis wordt berekend, zijn de totale kosten uit prestatieafhankelijke vergoedingen dit jaar negatief.

Op totaalniveau is het actief risico in de beleggingsportefeuille beperkt. De ex-ante tracking error bedraagt eind 2022 op jaarbasis 0,2%. Een tracking error van 0,2% geeft aan dat de kans dat het rendement van de portefeuille met maximaal 0,2% afwijkt van het rendement van de benchmark ongeveer 66,7% is. En er is ongeveer 5% kans dat de portefeuille met meer dan 0,4% (twee maal de tracking error) afwijkt van de benchmark.

Het Bestuur van Stap vindt kostenbeheersing belangrijk. Daarom streeft het Bestuur naar een acceptabel kostenniveau in verhouding tot de kwaliteit van de uitvoering en besteedt het Bestuur aandacht aan de beheersing van de uitvoeringskosten voor pensioenbeheer en vermogensbeheer.

Jaarlijks wordt voor de Pensioenkring een begroting opgesteld. De realisatie van de uitvoeringskosten wordt door het Bestuursbureau gemonitord via de maand- en kwartaalrapportages van pensioenbeheer en vermogensbeheer. Op basis van de kwartaalrapportages en via een evaluatie van de uitbestedingsovereenkomsten wordt tevens de kwaliteit van de uitvoering gemonitord.

Het Bestuur heeft de uitvoeringskosten beoordeeld en vastgesteld dat deze verklaarbaar en acceptabel zijn in het licht van de gemaakte afspraken en op basis van een analyse uit de markt(3).

In 2022 is de rentetermijnstructuur (RTS) gestegen, waardoor de technische voorzieningen (TV) van de Pensioenkring zijn gedaald. De invoering van de tweede stap van de Ultimate Forward Rate (UFR) per 1 januari 2022 heeft dit effect licht getemperd. Per saldo heeft de rente in 2022 een positief effect gehad op de ontwikkeling van de dekkingsgraad. Een negatief beleggingsrendement van -29,8% en de toeslagverlening die eind 2022 heeft plaatsgevonden, zorgden daarentegen voor een daling van de feitelijke dekkingsgraad. Uiteindelijk is de feitelijke dekkingsgraad in 2022 gedaald van 113,3% naar 112,7%.

De beleidsdekkingsgraad is in 2022 gestegen van 108,7% naar 111,2% en is hoger dan de dekkingsgraad behorend bij het vereist vermogen van 112,6%. Daarmee is ultimo 2022 sprake van een toereikende solvabiliteit. Eind 2022 bedraagt de dekkingsgraad op basis van marktrente 112,5%. De dekkingsgraad op basis van marktrente wordt bepaald door het pensioenvermogen te delen door de TV op marktwaarde.

De Pensioenkring hoefde in 2022 geen herstelplan meer in te dienen, omdat de feitelijke dekkingsgraad (113,8%) in eerste instantie per 31 december 2021 hoger lag dan de dekkingsgraad die hoorde bij het vereist vermogen (113,5%) per 31 december 2021.  Daarmee was Multi-client Pensioenkring 2 uit herstel. Uiteindelijk was de definitieve feitelijke dekkingsgraad (113,3%) iets lager uitgekomen, maar dat heeft geen gevolgen meer gehad en de Pensioenkring bleef uit herstel.

De situatie is eind 2022 ongewijzigd, omdat de feitelijke dekkingsgraad per 31 december 2022 (112,7%) hoger ligt dan de vereiste dekkingsgraad per 31 december 2022 (112,6%).

Indien de beleidsdekkingsgraad gedurende vijf achtereenvolgende jaren (6 peilmomenten) lager is dan het vermogen dat hoort bij het minimaal vereist vermogen, dienen de pensioenaanspraken en -rechten te worden gekort. Dit betreft de korting op basis van de Maatregel minimaal vereist eigen vermogen (de zogenoemde MVEV-korting). Het korten is hierbij onvoorwaardelijk, maar mag worden verdeeld over (maximaal) 10 jaar.

Ultimo 2022 is de beleidsdekkingsgraad (111,2%) hoger dan de dekkingsgraad die hoort bij het minimaal vereist vermogen (104,1%). De MVEV-korting is per 31 december 2022 voor Multi-client Pensioenkring 2 dus niet aan de orde.

Vanuit het wettelijk kader is toekomstbestendigheid het uitgangspunt voor toeslagverlening. Dit houdt onder meer in dat het beschikbare vermogen boven een beleidsdekkingsgraad van 110,0% bepalend is om een bepaalde toeslag levenslang, toe te kunnen kennen. De levenslange toeslag wordt bepaald op grond van het verwachte gemiddelde toekomstige consumentenprijsindexcijfer voor alle bestedingen afgeleid. De grens voor Toekomst Bestendig Indexeren (TBI-grens) is de grens waarbij de Pensioenkring op basis van toekomstbestendige toeslagverlening de volledige toeslag kan toekennen. Deze grens was voor Multi-client Pensioenkring 2 per 30 september 2022 gelijk aan 140,8%.  

Het toeslagbeleid van Multi-client Pensioenkring 2 is voorwaardelijk. De toeslag op de pensioenaanspraken en -rechten van de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden wordt gebaseerd op de wijziging van het consumentenprijsindexcijfer voor alle huishoudens (afgeleid). Dit wordt bepaald aan de hand van de wijziging van de index over de maand september van het jaar voorafgaande aan de toeslagverlening en de maand september van het daaraan voorafgaande jaar. 

Een negatieve inflatie (deflatie) zal niet leiden tot een neerwaartse aanpassing. Het toeslagpercentage zal alsdan gesteld worden op 0. Een eventuele deflatie in enig jaar zal bij het vaststellen van de cumulatieve toeslagachterstand wel in aanmerking genomen worden. Het streven is een realistisch toeslagbeleid op basis van het consumentenprijsindexcijfer voor alle huishoudens (afgeleid). Het beleid is erop gericht om op de lange termijn 50% van de stijging van de prijsindex door middel van toeslagen te compenseren.

Per 31 december 2022 is een toeslag van 0,84% (2021: 0,00%) verleend aan de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van Multi-client Pensioenkring 2. De gemiste toeslag bedraagt 16,32% per 31 december 2022.

Daarnaast zijn er toeslagen verleend uit de toeslagendepots. Per 31 december 2021 is aan de deelnemers van toeslagendepot A (Sanoma), toeslagendepot B (Fresenius) en toeslagendepot C (Invista) respectievelijk een toeslag toegekend van 2,44%, 2,57% en 0,50%. Tenslotte is er 31 december 2022 aan de deelnemers van toeslagendepot B (Fresenius) nog een toeslag verleend van 3,06%. 

Voor het toeslagbeleid van Multi-client Pensioenkring 2 worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• Het toeslagbeleid is voorwaardelijk en afhankelijk van het behaalde beleggingsrendement op lange termijn. Dit komt tot uitdrukking in de hoogte van de beleidsdekkingsgraad van de Pensioenkring.
• Met behaald beleggingsrendement wordt bedoeld het beleggingsrendement dat resteert na de toevoeging aan de technische voorzieningen van het benodigde rendement en de wijziging van de rentetermijnstructuur. Dit rendement wordt jaarlijks verwerkt via het eigen vermogen van de Pensioenkring. De te verlenen toeslag is daarmee in feite afhankelijk van de beleidsdekkingsgraad (BDG) op enig moment.
• Toeslagen worden gegeven op grond van een toekomstbestendige toeslagverlening. Dit houdt in beginsel het volgende in:
  • Bij een BDG die lager is dan 110% worden er geen toeslagen verleend;
  • Bij een BDG boven de TBI-grens kan de volledige toeslag worden gegeven;
  • Bij een BDG tussen de 110% en de TBI-grens kan een toeslag worden gegeven die naar verwachting in de toekomst te realiseren is (ongeveer naar rato). 
• De BDG wordt bepaald door het gemiddelde van de feitelijke dekkingsgraden te nemen over de afgelopen 12 maanden. De BDG per 30 september is leidend voor de bepaling van de toeslag.

Wanneer de BDG boven de TBI-grens uitkomt, mag 20% van het vermogen boven deze grens gebruikt worden voor het ongedaan maken van kortingen en of het inhalen van gemiste toeslagen. Het inhalen van een eventuele indexatieachterstand en herstel van kortingen zal in onderstaande volgorde worden toegepast:

• volledige toeslagverlening;
• herstel van kortingen;
• inhaal van indexatieachterstand.

In 2022 zijn de volgende belangrijke effecten in het actuarieel resultaat te onderscheiden. Genoemde bedragen zijn vermeld in € 1.000, tenzij anders is aangegeven.

Onder beleggingsrendementen worden verstaan:

• alle directe en indirecte beleggingsopbrengsten inclusief kosten van het vermogensbeheer;
• de benodigde intresttoevoeging aan de technische voorzieningen. Deze wordt vastgesteld aan de hand van de eerstejaars ‘spot rate’ uit de door DNB gepubliceerde RTS per jaar aan de start van de analyseperiode.

Het resultaat op beleggingen in het boekjaar bedraagt -338.475. Op dit resultaat is uitgebreid ingegaan in het hoofdstuk ‘Vermogensbeheer’. Het resultaat op beleggingen draagt in 2022 negatief bij aan de ontwikkeling van dekkingsgraad.

De RTS ultimo 2022 ligt gemiddeld genomen boven de RTS ultimo 2021. Wanneer beide curves worden uitgedrukt in één gemiddeld rentepercentage is de rente in 2022 met circa 2,03%-punt gestegen. Dit heeft geleid tot een afname van de technische voorzieningen en dus tot een positief resultaat. Het resultaat hiervan bedraagt 299.874.

Daarnaast heeft DNB in 2020 besloten om de nieuwe UFR-methode gefaseerd in te voeren. De invoering van de tweede stap heeft per 1 januari 2022 plaatsgevonden. Hiervan is het resultaat -700. Het totaal resultaat van de wijziging van de rente bedraagt 299.174.

Aan het vaststellen van de technische voorzieningen liggen kanssystemen ten grondslag. De belangrijkste zijn sterfte en arbeidsongeschiktheid. Het resultaat op kanssystemen bedraagt -53.

Per 31 december 2022 is een toeslag van 0,84% (2021: 0,00%) verleend aan de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van Multi-client Pensioenkring 2. 

Daarnaast zijn er toeslagen verleend uit de toeslagendepots. Per 31 december 2021 is aan de deelnemers van toeslagendepot A (Sanoma), toeslagendepot B (Fresenius) en toeslagendepot C (Invista) respectievelijk een toeslag toegekend van 2,44%, 2,57% en 0,50%. Tenslotte is er 31 december 2022 aan de deelnemers van toeslagendepot B (Fresenius) nog een toeslag verleend van 3,06%. Het resultaat op toeslagverlening in het boekjaar bedraagt -5.323.

Het resultaat op overige (incidentele) mutaties technische voorzieningen bedraagt 2.137. Dit resultaat wordt veroorzaakt door de overgang naar de Prognosetafel AG2022 (-5.415) en de actualisatie van de kostenvoorziening (7.552).

De kostendekkende premie bestaat uit een actuarieel benodigde premie voor de pensioenopbouw, de risicodekkingen voor overlijden en arbeidsongeschiktheid en de opslag voor uitvoeringskosten. 

In de volgende tabel is een overzicht met de premies opgenomen. De kostendekkende premie is berekend op basis van de rentetermijnstructuur. Voor de vaststelling van de gedempte premie wordt uitgegaan van het verwachte rendement. De berekening van de gedempte premie is gebaseerd op een verwacht rendement op basis van het huidige beleggingsbeleid, de looptijdsafhankelijke rendementscurve en de in te rekenen toeslagopslag van 2% als bedoeld in het nieuwe Financieel Toetsingskader Pensioenen. Deze curve geldt voor de periode 1 januari 2018 tot 1 januari 2023.

Het vereist vermogen is gebaseerd op de strategische portefeuilles en is vastgesteld op 112,6%. Indien het vereist vermogen bepaald zou zijn op basis van de actuele portefeuille zou deze uitkomen op 113,9%.

In het hoofdstuk Integraal Risicomanagement van Stap is de beschrijving van het Integraal Risicomanagement op instellingsniveau opgenomen. Deze beschrijving is van toepassing op  alle Pensioenkringen. 

Op het niveau van de Pensioenkringen zijn specifieke doelstellingen voor de Pensioenkringen bepaald. Hierbij is een verdeling gemaakt naar financiële en niet-financiële doelstellingen. Om deze doelstellingen te behalen is per Pensioenkring de risicobereidheid bepaald. In onderstaande tabel wordt de risicobereidheid voor de doelstellingen op het niveau van de Pensioenkring weergegeven. Voor de risicobereidheid bij de doelstellingen op het niveau van Stap wordt verwezen naar het hoofdstuk Integraal Risicomanagement. 

Voor de Pensioenkring is een financieel crisisplan opgesteld. In dit financieel crisisplan zijn maatregelen beschreven die het Bestuur kan inzetten wanneer op korte termijn de financiële positie van de Pensioenkring zich bevindt op of snel beweegt richting kritische waarden, waardoor het realiseren van de doelstellingen van de Pensioenkring in gevaar komt. Het financieel crisisplan vormt hiermee een handleiding voor het Bestuur voor de wijze waarop het zal handelen. Het financieel crisisplan is onderdeel van de ABTN en wordt jaarlijks getoetst en waar nodig aangepast aan de actualiteit. 

Zoals in het hoofdstuk Integraal Risicomanagement is benoemd identificeert en beoordeelt het Bestuur van Stap de risico's van Stap en de Pensioenkringen op een gestructureerde wijze met een RSA. De geïdentificeerde risico's worden door het Bestuur kwalitatief beoordeeld voor de kans dat deze risico’s zich manifesteren, alsmede voor de impact die deze risico’s hebben op het behalen van de doelstellingen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar het bruto risico, het netto risico en de risico reactie. Zo wordt er inzicht verkregen in de risico's die Stap loopt, welke beheersmaatregelen zijn genomen en de effectiviteit daarvan, evenals in de beheersmaatregelen die nog genomen moeten worden of gewenst zijn.

Voor boekjaar 2022 heeft de RSA begin 2022 plaatsgevonden op het niveau van Stap en op het niveau van de Pensioenkringen. De RSA betreft alle risico´s die Stap onderscheidt. Daaronder zijn de Systematische Integriteitrisicoanalyse (SIRA) en het risico self assessment voor ICT (RSA ICT) als bijzondere aandachtsgebieden begrepen.

Elke Pensioenkring heeft te maken met financiële risico’s om haar doelstellingen behalen. Het Bestuur is van mening dat door het inzetten van effectieve beheersmaatregelen de impact op een ongunstige gebeurtenis wordt verkleind. Hieronder wordt voor de belangrijkste financiële risico’s toegelicht wat de impact van deze mogelijk ongunstige gebeurtenissen is op de financiële positie van de Pensioenkring.

Het belangrijkste risico van de Pensioenkring is het solvabiliteitsrisico. Dit is het risico dat de Pensioenkring op lange termijn de pensioenverplichtingen niet kan nakomen. Om het solvabiliteitsrisico te beheersen dient de Pensioenkring over voldoende buffers in het vermogen te beschikken. De vereiste buffers voor het vereist eigen vermogen worden vastgesteld met de door DNB voorgeschreven solvabiliteitstoets. Ook wordt door middel van een ALM-studie inzicht verkregen in de toekomstige ontwikkeling van de solvabiliteit. In een ALM-studie wordt namelijk het premiebeleid, het toeslagbeleid en het beleggingsbeleid integraal getoetst.

De Pensioenkring 2 loopt renterisico over de verplichtingen, omdat de verplichtingen in waarde veranderen als gevolg van mutaties in de marktrente. Om dit risico af te dekken maakt de Pensioenkring gebruik van vastrentende waarden en renteswaps. Wanneer de rente daalt zullen de verplichtingen toenemen, maar daar staat een waardestijging van de afdekkingsportefeuille tegenover. Hiermee wordt het renterisico dat een Pensioenkring loopt (deels) afgedekt. Het percentage van het renterisico van de verplichtingen dat wordt afgedekt is afhankelijk van het renteniveau. Via een rentestaffel wordt bij lagere renteniveaus een lager percentage van het renterisico afgedekt en vice versa bij hogere renteniveaus. Rondom de strategische mate van renteafdekking wordt een bandbreedte van 3%-punt boven en onder dit gewicht gehanteerd. Binnen deze marges kan de mate van renteafdekking vrij bewegen zonder aanvullende maatregelen te nemen. Wanneer de mate van renteafdekking zich buiten deze marges bevindt vindt bijsturing plaats.

Marktrisico is het risico als gevolg van het blootstaan aan wijzigingen in marktprijzen van verhandelbare financiële instrumenten. Voor de Pensioenkring heeft dit risico betrekking op de portefeuille zakelijke waarden. Het risico van de vastrentende waarden valt onder het krediet- en renterisico. De portefeuille zakelijke waarden bestaat uit beleggingen in aandelen die wereldwijd zijn belegd. Door de spreiding binnen de portefeuille (diversificatie) wordt het prijsrisico gedempt en dat is daarmee één van de belangrijkste mitigerende beheersmaatregelen. 

Daarnaast is de periodieke ALM-studie een belangrijk beheersingsinstrument om vast te stellen of gekozen portefeuille met zakelijke waarden voldoet aan het gewenste risico versus rendementsafweging.

De verplichtingen van de Pensioenkring luiden in euro’s. Binnen de beleggingsportefeuille wordt wereldwijd belegd. Hierdoor ontstaat valutarisico. Valutarisico is het risico dat de beleggingsportefeuille in waarde daalt als gevolg van het zwakker worden van vreemde valuta ten opzichte van de euro. Afhankelijk van de beleggingscategorie is de valuta van notering niet per definitie een goede indicatie voor het daadwerkelijke valutarisico. Voor obligaties geldt normaliter dat de valuta van notering een goede indicatie is van het daadwerkelijke valutarisico omdat de te verwachten kasstromen vaststaan in de valuta van notering. Dit pleit voor het afdekken van vreemde valuta voor obligaties. Binnen obligaties opkomende markten mag maximaal voor 20% in lokale valuta worden belegd. Beleggingen in lokale valuta worden voor de afdekking van het valutarisico beschouwd als USD beleggingen en worden dan ook conform het beleid voor de USD voor 100% afgedekt. Aandelen zijn aan meerdere directe en indirecte valutarisico’s onderhevig en de valuta van notering is steeds meer slechts een rapportagevaluta. Dit geldt vooral voor multinationals. Het internationale karakter van ondernemingsactiviteiten pleit voor het slechts deels afdekken van het valutarisico van aandelen. Daarom wordt binnen de categorie aandelen de exposure naar USD, GBP en JPY voor 50% afgedekt.

De Pensioenkring dekt valutarisico af door middel van een overlay. De bandbreedtes rondom de strategische afdekkingspercentages bedragen +/- 10%.

Het afdekken van valutarisico brengt verschillende kosten met zich mee. Deze zijn grofweg in vier categorieën onder te verdelen:

• Het renteverschil tussen de twee valuta. Indien de risicovrije rente in vreemde valuta hoger is, worden de kosten voor het afdekken ook hoger;
• Een cross currency basisspread, die het gevolg is van liquiditeit en vraag/aanbod;
  
• Transactiekosten voor het afsluiten/tegensluiten van de benodigde derivaten;
  
• Operationele kosten voor het mogelijk maken en beheer van valutarisico-afdekking.
  

Een belangrijke kostencomponent in de afdekking van het valutarisico is het renteverschil tussen de rente in het land van de betreffende valuta en de rente in de Eurozone. Hoe groter dit verschil, hoe groter de kosten. Omdat de theorie die stelt dat de wisselkoers dit renteverschil goed zal maken in praktijk niet volledig opgaat, kan dit renteverschil als een verwachte kostenpost of opbrengst bestempeld worden.

Kredietrisico is het risico dat tegenpartijen van de Pensioenkring hun verplichtingen niet of niet volledig nakomen. De Pensioenkring loopt tegenpartijrisico op de tegenpartijen voor derivaten en heeft het tegenpartijrisico voor derivaten deels gemitigeerd door gebruik te maken van central clearing en uitwisselen van onderpand.

Daarnaast loopt de Pensioenkring kredietrisico op de beleggingen in vastrentende waarden. Door te beleggen in breed gespreide portefeuilles met bedrijfsobligaties, staatsobligaties opkomende markten en Nederlandse hypotheken wordt het specifieke risico van individuele debiteuren beheerst. De risico’s van deze categorieën voor de balans van de Pensioenkring zijn meegewogen in de ALM-studie. Ter compensatie van de exposure naar kredietrisico wordt naar verwachting een risicopremie verdiend.

Pensioenkringen kennen drie bronnen van liquiditeitsbehoefte: pensioenuitkeringen, onderpand voor derivaten en efficiënt portefeuillebeheer. Het primaire belang is om aan de financiële verplichtingen (pensioenuitkeringen en onderpand derivaten) te voldoen. De Pensioenkring is een open Pensioenkring met premie-inkomsten. Dit betekent dat de uitkeringen vanuit de premie-inkomsten en aanvullend vanuit de kasstromen van de vastrentende waarden en het belegd vermogen gefinancierd dienen te worden. 

De beleggingsportefeuille van de Pensioenkring is voor het grootste deel belegd in liquide beleggingscategorieën, die snel verkocht kunnen worden. Daarnaast worden kasbuffers aangehouden voor de uitvoering van operationele activiteiten en het beheer van onderpand uit hoofde van het gebruik van derivaten. Eén keer per jaar, in het kader van de beleggingsplancyclus, wordt voor de Pensioenkring een liquiditeitstoets uitgevoerd. Binnen de liquiditeitstoets wordt gekeken in hoeverre de portefeuille past binnen de grenzen van het liquiditeitsbudget.

Het verzekeringstechnisch risico heeft betrekking op alle verzekeringstechnische grondslagen die voor de Pensioenkring een risico vormen. Het belangrijkste verzekeringstechnisch risico voor de Pensioenkring is het langlevenrisico. Dit betreft het risico dat deelnemers langer leven dan verondersteld bij de vaststelling van de technische voorzieningen. Bij de vaststelling van het verzekeringstechnisch risico als onderdeel van het vereist eigen vermogen wordt voor het sterfterisico onderscheid gemaakt tussen procesrisico, trendsterfteonzekerheid en negatieve stochastische afwijkingen.

ESG-risico’s zijn risico’s die verband houden met milieu, sociale verhoudingen en ondernemingsbestuur. De risico’s vloeien voort uit de invloed die de activiteiten van een onderneming hebben op de omgeving (bijvoorbeeld land, water, lucht en ecosystemen), de maatschappij en de manier waarop ondernemingen beheerd zijn. Materialisatie van deze risico’s kan, naast reputatie schade, materiële invloed hebben op de waarde van een onderneming.

De mate waarin de Pensioenkring is blootgesteld aan de ESG-risico’s en de beheersing daarvan is afhankelijk van de samenstelling van de beleggingsportefeuille. In beginsel wordt een combinatie van meerdere instrumenten ingezet om deze risico’s te beperken, dan wel te mitigeren: stemmen, screening en dialoog, uitsluitingen en ESG-integratie. Het MVB-beleid van Stap bevat richtlijnen met betrekking tot ESG-risicobeheersing op portefeuilleniveau. Daarnaast is MVB een vast onderdeel van de investment cases, die gehanteerd worden voor het vaststellen van het strategisch beleid per beleggingscategorie.

De niet financiële risico’s zijn voor Stap op instellingsniveau uitgewerkt in het hoofdstuk Integraal Risicomanagement. Op het niveau van de Pensioenkringen zijn de volgende belangrijkste niet-financiële risico´s onderkend.

De Pensioenkringen van Stap zijn, net als de hele pensioensector, onderhevig aan diverse ontwikkelingen, zoals de rente- en inflatieontwikkelingen, de volatiliteit op de financiële markten, de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel, de overgang naar een CO₂ neutrale samenleving en overige nieuwe (Europese) wet- en regelgeving. Als omgevingsrisico is dan ook het risico van het niet tijdig of adequaat inspelen op van buiten Stap komende veranderingen op het gebied van reputatie en ondernemingsklimaat geïdentificeerd.

Met de oprichting en inrichting van Stap is reeds beoogd in te spelen op (toekomstige) ontwikkelingen in de pensioensector. Door het, in afstemming met de strategische partners, voortdurend monitoren van de ontwikkelingen in de pensioensector en financiële markten en het hierop inspelen in de uitvoering van het beleid, acht Stap het netto risico voldoende beheerst. Het Bestuur zorgt daarbij voor een adequate en tijdige communicatie naar de deelnemers, Belanghebbendenorganen en andere stakeholders van Stap.

De beschikbaarheid en beveiliging van IT-systemen wordt onderkend als een belangrijk risico. Door het niet beschikbaar zijn van (belangrijke) IT systemen en/of de IT omgeving bestaat het risico van operationele verstoringen. Daarnaast bestaat het risico bij niet adequate IT beveiliging, dat informatie toegankelijk wordt voor niet-geautoriseerde gebruikers en/of dat niet geautoriseerde gebruikers het functioneren van de IT systemen verhinderen of veranderen. Dit risico beperkt zich niet tot de IT-omgeving van Stap, maar omvat tevens de IT-omgeving van de uitbestedingspartners. De genoemde IT-risico’s kunnen daarom van invloed zijn op de dienstverlening aan de deelnemers.

Voor de beheersing van het IT-risico heeft Stap onder andere de volgende beheersmaatregelen getroffen:

• Het ICT-beleid, het Informatiebeveiligingsbeleid en het privacy beleid van Stap worden periodiek geëvalueerd en geactualiseerd en er worden maatregelen ter beheersing van het risico. Het ICT-beleid en het Informatiebeveiligingsbeleid is gerelateerd aan het Uitbestedingsbeleid en hierin zijn adviezen van de externe partij Quint verwerkt. 
• Gedurende het jaar monitort Stap of de beheersing van het IT-risico bij de uitbestedingspartners overeenkomt met het beleid aan de hand van onder meer de SLA- en risicorapportages. Daarnaast rapporteren de uitbestedingspartners over de voor het IT-risico getroffen maatregelen en de interne beheersing via de ISAE 3402 type II rapportages. 
• Op basis van de ISAE 3402 type II rapportages en aanvullende assurance verklaringen vormt Stap zich een oordeel over de kwaliteit van de interne beheersing voor het IT-risico bij de uitbestedingspartners en over de maatregelen die de uitbestedingspartners nemen om de kwaliteit te verbeteren.
• Daarnaast wordt periodiek een RSA ICT uitgevoerd. Daarbij wordt onder andere gebruik gemaakt van het COBIT-raamwerk van de uitbestedingspartners en enkele belangrijke aandachtsgebieden betreffen cyberrisico’s en datakwaliteit. Medio 2022 is het self assessment informatiebeveiliging conform het Toetsingskader Informatiebeveiliging van DNB in samenwerking met de externe partij  afgerond. Hierbij is vastgesteld dat de door Stap (13 beheersmaatregelen), TKP en Aegon AM getroffen beheersmaatregelen voldoen aan het gewenste volwassenheidsniveau van de 58 beheersmaatregelen uit het model van DNB.

Door de hoge mate van digitalisering van de bedrijfsvoering en de afhankelijkheid hiervan, onderkent Stap het toenemende risico op cyberaanvallen. De analyse van de verhoogde gevoeligheid voor cybercrime maakt deel uit van de RSA ICT en de SIRA. Om dit risico te mitigeren heeft Stap het ICT- en Informatiebeveiligings-beleid geïmplementeerd en maatregelen getroffen. Zo laat de uitvoeringsorganisatie periodiek penetratietesten uitvoeren en worden (mogelijke) beveiligingsproblemen direct opgevolgd. Zowel bij de uitbestedingspartners als bij Stap heeft dit in 2022 niet tot incidenten, gerichte aanvallen (zoals DDoS) of andere verstoringen van de dienstverlening geleid. Alle maatregelen in het kader van informatiebeveiliging zijn in werking en worden continu gemonitord. En met het oog op de thuiswerksituatie zijn er extra activiteiten op het gebied van bewustzijn uitgevoerd om medewerkers blijvend alert te houden.

In het kader van het nieuwe pensioenstelsel onderkent Stap het risico dat de IT-systemen hiervoor tijdig aangepast dienen te worden. TKP informeert Stap periodiek over de voortgang van de wijzigingen die doorgevoerd moeten worden in de (administratieve) systemen als gevolg van de Wet toekomst pensioenen en de herijking van haar veranderportfolio. Stap heeft binnen het programma “Pensioenakkoord binnen Stap” nadrukkelijk aandacht voor het TKP programma Wet toekomst pensioenen.

Stap opereert als financiële instelling in een omgeving die de sterk gereguleerd is en de komende jaren flink verandert. De pensioensector krijgt te maken met aangepaste wetgeving, zoals onder meer de Wet toekomst pensioenen. Daarnaast is sprake van toenemende vereisten op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen. Tevens lanceert de Europese Commissie (EC) de komende jaren regelgeving om de digitale weerbaarheid te vergroten en om financieel-economische criminaliteit effectiever tegen te gaan. 

Voor het vergroten van de digitale weerbaarheid van de sector heeft de Europese Commissie (EC) een voorstel voor een verordening uitgebracht: de Digital Operational Resilience Act (DORA). DORA stelt eisen aan financiële organisaties ten aanzien van IT-risicomanagement, IT-incidenten, het periodiek testen van de digitale weerbaarheid en de beheersing van risico’s bij uitbesteding aan (kritieke) derden. Daarbij wordt rekening gehouden met de grootte, het risicoprofiel en het systeembelang van de individuele organisaties. DORA wordt met ingang van januari 2025 ingevoerd en Stap bereid zich hier samen met de uitbestedingspartners op voor.

Ook werkt de EC aan een nieuw kader voor de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Het doel hiervan is een gelijker speelveld te creëren tussen EU-jurisdicties voor het toezicht, gericht op het voorkomen van financieel-economische criminaliteit. Om te zorgen dat dit kader beter werkt, wil de EU een specifieke anti­witwas­autoriteit oprichten. Ondertussen zet Nederland in op meer mogelijkheden voor instellingen om onderling informatie uit te wisselen. Kennisdeling vergroot het zicht op financieel-economische criminaliteit.

Bovenstaande ontwikkelingen leiden tot een verhoogd risico dat Stap niet voldoet aan wet- en regelgeving. Ter beheersing van dit juridisch risico maakt Stap gebruik van de binnen het Bestuur, het Bestuursbureau en bij de uitbestedingspartners aanwezige (juridische) kennis en kunde. Tevens heeft Stap een externe Compliance Officer aangesteld die en wordt waar nodig juridische expertise ingehuurd.

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland domineert op sinds 24 februari 2022 de wereldpolitiek, de financiële markten en de olie- en energieprijzen. De Pensioenkring verstrekt via Stap geen uitkeringen aan pensioengerechtigden uit Rusland, maar de Pensioenkring heeft wel beleggingen in Rusland en Oekraïne. Echter, de blootstelling aan beleggingen in Rusland en Oekraïne is relatief beperkt, onder andere door het uitsluitingsbeleid waardoor er sinds 2019 niet belegd is in Russische staatsobligaties.

De Pensioenkring belegt zeer beperkt in aandelen en obligaties van Russische en Oekraïense bedrijven en belegt niet in aandelen of obligaties uit Wit Rusland. Als gevolg van de ingestelde sancties mag er niet worden gehandeld in bepaalde (Russische) bedrijven. Daarnaast ligt de handel van aandelen die genoteerd staan in Rusland momenteel stil, waardoor waarderingen onzeker zijn en het onzeker is of de aandelen verkocht kunnen worden. Voor de beleggingen via de AIM MM fondsen is besloten dat alle nieuwe investeringen in Russische en Wit-Russische aandelen en obligaties zijn stopgezet. Een indirect effect is de toegenomen onzekerheid op de financiële markten en een daarmee gepaard gaand negatief sentiment. Stap zal de ontwikkelingen nauwgezet blijven volgen.

In 2020 is het project Pensioenakkoord binnen Stap gestart. In de oriëntatiefase (2020/2021) zijn er door Stap drie werkgroepen gevormd: techniek, governance en propositie. Door de werkgroep techniek zijn verkennende kwantitatieve analyses uitgevoerd. De onderwerpen invaren en transitie FTK zijn uitvoerig aan bod gekomen. De werkgroep governance heeft voor de verschillende Pensioenkringen een inventarisatie gemaakt van de rollen en verantwoordelijkheden bij een overgang naar het nieuwe stelsel. De werkgroep propositie heeft een analyse uitgevoerd ten aanzien van de proposities die Stap aan gaat bieden. In 2021 zijn de uitkomsten van oriëntatiefase gepresenteerd aan de Belanghebbendenorganen. In februari 2021 heeft Stap ook gereageerd op de internetconsultatie ‘Wet toekomst pensioenen’, gepubliceerd op 16 december 2020. Stap onderschrijft en ondersteunt de noodzaak van de voorgestelde herziening van de tweede pijler.

In de complexe overgang van het oude stelsel naar het nieuwe stelsel ziet Stap voor algemeen pensioenfondsen een belangrijke rol weggelegd. Algemeen pensioenfondsen kunnen oplossingen bieden in het nieuwe stelsel en daarnaast ook collectiviteiten vanuit het verleden borgen. De wetgeving is op 30 mei 2023 definitief geworden en Stap gaat door met de projectmatige voorbereiding voor de Wet toekomst pensioenen. De Wtp is een vast agendapunt geworden bij alle commissievergaderingen en hiermee onderdeel van de governance van Stap. Er is een coördinatieteam gevormd dat bestaat uit twee bestuursleden en de directie van het Bestuursbureau en dat onder andere zorgt voor volledige dekking qua onderwerpen via de commissies en het binnen de gestelde kaders prioriteren van onderwerpen en uitzetten van opdrachten. Tevens bewaakt het coördinatieteam de tijdlijnen, afhankelijkheden en volledigheid van uitwerking. 

Stap en haar uitbestedingspartners zijn er klaar voor om de komende jaren de bestaande en toekomstige klanten te begeleiden in een zorgeloze transitie naar het nieuwe pensioenstelsel. Stap faciliteert zowel solidaire als flexibele pensioenregelingen, alsmede een combinatie van de contracten en mogelijkheden voor niet-actieve verzekerde regelingen. Ook blijft Stap het huidige FTK uitvoeren voor collectiviteiten die in het huidige pensioenstelsel blijven. 

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft eind 2022 aangegeven dat de nieuwe UFR-methode, zoals geadviseerd door de Commissie Parameters 2022, per 1 januari 2023 wordt ingevoerd. Het advies van de Commissie is om de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur dichter aan te laten sluiten bij de marktrente. Onder andere het startpunt voor het extrapoleren verschuift van 30 naar 50 jaar. Deze wijziging wordt in boekjaar 2023 verantwoord. Voor de Pensioenkring is de impact van de invoering van de nieuwe UFR-methode een minimale verlaging van de dekkingsgraad per 1 januari 2023.

Het Belanghebbendenorgaan van Multi-client Pensioenkring 2 is per 1 januari 2017 ingesteld. Dat is de datum waarop Multi-client Pensioenkring 2 van start is gegaan.

Het Belanghebbendenorgaan bestaat uit de vertegenwoordiging van de geledingen van de werkgevers, (gewezen) deelnemers en gepensioneerden en bestaat ultimo 2022 uit vier leden:

• Paul van Driessen (voorzitter) - namens pensioengerechtigden
• Jelmer Dijkstra - namens de werkgevers
• Lia de Jongh – van der Plaat - namens de deelnemers
• Henri Castillion - namens de gewezen deelnemers

Henri Castillion is op 6 juli 2022 toegetreden in de plaats van Caspar Vlaar, die per dezelfde datum terugtrad. Het Belanghebbendenorgaan spreekt zijn waardering uit voor de bijdrage die de heer Vlaar heeft geleverd aan het Belanghebbendenorgaan. De heer Gert Tuinsma heeft zich kandidaat gesteld voor een toekomstige vacature en is op dit moment toehoorder bij de vergaderingen en sinds 1 april 2023 adviseur van het Belanghebbendenorgaan. Inmiddels heeft hij de voor een lid van het Belanghebbendenorgaan vereiste opleidingen met succes afgerond.

De taken en bevoegdheden van het Belanghebbendenorgaan worden bepaald door het wettelijke kader, de Code Pensioenfondsen, de statuten en de reglementen van Stap. 

Het Belanghebbendenorgaan heeft in 2022 twee vergaderingen gehad met het Bestuur. De eerste vergadering met het Bestuur vond plaats in mei. Deze vergadering stond in het teken van het deel-jaarverslag 2021 met de financiële opstelling van Multi-client Pensioenkring 2, alsmede de stand van zaken rondom de Wet toekomst pensioen (Wtp) en de uitgevoerde zelfevaluatie van het Belanghebbendenorgaan. De tweede vergadering vond plaats in december. In deze vergadering zijn onderwerpen zoals het beleggingsplan 2023, de pensioenopbouw en premies voor 2023, het pensioenreglement 2023, de toeslagverlening, het communicatiejaarplan en het jaarplan 2023 van de Pensioenkring behandeld. Daarnaast heeft het Belanghebbendenorgaan in mei 2022 een overleg gehad met de Raad van Toezicht.

Het Belanghebbendenorgaan heeft in 2022 zes eigen vergaderingen gehad. Bij deze vergaderingen is een delegatie van het Bestuursbureau namens het Bestuur aanwezig geweest. In deze vergaderingen zijn de onderwerpen behandeld die in de vergaderingen met het Bestuur op de agenda stonden. Verder zijn onder meer de volgende onderwerpen behandeld:

• de Wet toekomst pensioenen;
• de haalbaarheidstoets;
• de rapportages van de Pensioenkring;
• het risicobereidheidsonderzoek;
• de actuariële grondslagen, waaronder de ervaringssterfte;

De zelfevaluatie over 2022 is besproken op 11 mei 2023 aan de hand van de door de leden ingevulde vragenlijsten en voortbouwend op de in 2022 uitgevoerde zelfevaluatie onder leiding van Montae. Het Belanghebbendenorgaan is van mening dat zij voldoende afstand tot het bestuur bewaart en onderwerpen goed onderbouwd en transparant ter bespreking aanbrengt.

De voorbereiding van specifieke onderwerpen vindt plaats via Champion zodat de voorbereidingstijd voor de onderwerpen efficiënter kan worden gemaakt. Dit houdt mede verband met de beloningsmethodiek voor de leden die het bestuur niet wenst aan te passen om tegemoet te komen aan de bovenmatige wenselijke uurbesteding ten opzichte van de dagdeelbeloning op basis van beperkt aantal vergaderingen. Het Belanghebbendenorgaan merkt op dat in de toekomst hierdoor meer extern advies zal worden gevraagd teneinde het gewenste kwaliteitsniveau te kunnen halen met de beperkte gebudgetteerde uren.

Ter bevordering van de onderlinge samenwerking heeft het Belanghebbendenorgaan een gedragsvoorkeuren onderzoek laten uitvoeren. De stijlen van de leden zijn daardoor beter inzichtelijk geworden voor elkaar. De afstemming binnen het Belanghebbendenorgaan is verbeterd door het instellen van regulier (bij voorkeur) maandelijkse Teams sessies. Vanwege reistijden van de leden wordt er meer met Teams vergaderd. De onderlinge communicatie wordt geregeld geëvalueerd.

Het Belanghebbendenorgaan ontvangt informatie en rapportages over de Pensioenkring van het Bestuursbureau via een eigen digitale vergaderomgeving. Dit betreft onder andere maand- en kwartaalrapportages en per kwartaal een risicomanagementrapportage. Daarnaast ontvangt het Belanghebbendenorgaan tenminste maandelijks een nieuwsbrief over de actualiteiten. Deze frequentie wordt verhoogd wanneer hiertoe aanleiding is. Daarnaast hebben de leden van Belanghebbendenorgaan toegang tot SPO Perform.

Stap heeft in 2022 twee themadagen voor leden van Belanghebbendenorganen georganiseerd. Tijdens de themadagen zijn onderwerpen behandeld zoals de Wet toekomst pensioenen, het IMVB-convenant en thematisch beleggen, een bewustwordingssessie voor compliance en keuzebegeleiding. Een aantal leden van het Belanghebbendenorgaan van Pensioenkring 2 Nederland heeft deze themadagen bijgewoond.

Het Belanghebbendenorgaan heeft in 2022 goedkeuring verleend aan:

• het beleggingsplan 2023;
  
• het jaarplan 2023 van de Pensioenkring;
• de bevriezing van het niveau van de afdekking van het renterisico op 70%;
• de selectie van een externe partij en de opzet voor het onderzoek naar de risicobereidheid van de deelnemers;
• de mogelijkheid om het alternatieve ingroeipad voor de prijsinflatie voor het Toekomst Bestendig Indexeren toe te passen;
• de pensioenpremies en de pensioenopbouw 2023 voor de aangesloten werkgevers.

Het Belanghebbendenorgaan heeft in 2022 advies gegeven over:

• het deel-jaarverslag 2021 met de financiële opstelling van de Pensioenkring over 2021;
• de actuariële grondslagen, waaronder de ervaringssterfte;
• het pensioenreglement 2023 van de Pensioenkring;
• het communicatiejaarplan 2023 van de Pensioenkring;
• het uitvoeringsreglement 2023.

Tevens is de opgestelde ABTN 2023 van de Pensioenkring behandeld. In de eigen vergaderingen van het Belanghebbendenorgaan zijn verder ook de maand- en kwartaalrapportages en de risicomanagementrapportages van de Pensioenkring behandeld. Het Belanghebbendenorgaan heeft in de eigen vergaderingen verdiepende vragen gesteld naar aanleiding van deze rapportages. Deze zijn door het Bestuursbureau beantwoord. 

Deze verklaring heeft betrekking op het verslagjaar 2022. Het Belanghebbendenorgaan heeft over deze periode de volgende bevindingen.

Afdekking renterisico
De rente steeg begin 2022 en als het oorspronkelijk strategisch beleid gevolgd zou zijn, zou de afdekking van het renterisico verhoogd moeten worden tot uiteindelijk 100% afhankelijk van de hoogte van de rente. Als reactie op de stijgende rente stelde het Bestuur voor om af te wijken van de dynamische rentestaffel en de afdekking van het renterisico te bevriezen op 85%. Het Belanghebbendenorgaan kon zich niet vinden in de onderbouwing van dit voorstel maar heeft wel ingestemd om de afdekking van het renterisico niet verder te verhogen dan 85%. Vanuit het Belanghebbendenorgaan is aangegeven dat bij een niveau van 85% weliswaar een gedeeltelijke indexatie gelijk aan het ambitieniveau mogelijk is, maar dat daarbij geen oog is voor het feit dat het ambitieniveau een gemiddelde indexatie dient op te leveren van 50% en in de afgelopen jaren er geen reguliere indexatie heeft plaatsgevonden. In juni 2022 is consensus bereikt over het (voorlopig) bevriezen van de afdekking van het renterisico op 70%. Het Belanghebbendenorgaan wenst haar ideeën om de indexatie ambitie de komende jaren te kunnen realiseren te toetsen in de ALM studie van 2023 waarbij zij begin 2023 Mercer heeft gevraagd op te treden als haar adviseur.

Indexatie AMvB
Het Belanghebbendenorgaan betreurt het dat het Bestuur niet de mogelijkheid heeft weten te realiseren om gebruik te kunnen maken van de versoepelde regels voor toeslagverlening die golden van 1 juli 2022. Het grote struikelblok betrof de intentieverklaring tot invaren van alle sociale partners van Multi-client Pensioenkring 2. Het Bestuur heeft het Belanghebbendenorgaan meegedeeld dat een aantal voormalige werkgevers niet meer bestond en niet te achterhalen was wie de intentieverklaring kon afgeven. Het zou een te grote inspanning vergen van het Bestuur om alle werkgevers te achterhalen. Het Belanghebbendenorgaan heeft aangeboden hierbij hulp te verlenen, dit aanbod is door het Bestuursbureau niet aangenomen vanwege hun eigen verantwoordelijkheid hierin. Tevens heeft het Belanghebbendenorgaan verzocht na te gaan wat de gevolgen zijn als een aantal werkgevers niet zou meewerken en er toch gebruik gemaakt wordt van de AMvB. Het Belanghebbendenorgaan heeft haar teleurstelling uitgesproken over de gemiste kans om indexatie toe te kunnen kennen en over de beantwoording van haar vragen over het gevolgde proces. Het Belanghebbendenorgaan heeft ingestemd met het voorgenomen besluit tot het mogen hanteren van het alternatieve ingroeipad voor indexatie.

Proces herbenoemingen
Het Belanghebbendenorgaan heeft kritische vragen gesteld over het proces van herbenoemingen zodat de besluitvorming hierover beter aansloot bij de Code Pensioenfondsen. De gegeven onderbouwing door het Bestuur was naar de mening van het Belanghebbendenorgaan te summier en miste een verklaring waarom het Bestuur het niet nodig achtte om een open sollicitatieprocedure te houden. Hiermee zou wellicht beter aansluiting gevonden zijn bij de diversiteitsdoelstellingen van Stap.

Het Belanghebbendenorgaan waardeert de professionele ondersteuning vanuit het Bestuursbureau en de informatievoorziening. Dit stelt het Belanghebbendenorgaan in staat om haar rol goed te kunnen invullen. Het Belanghebbendenorgaan dankt in het bijzonder de heer Brahim Bakayan voor de goede en prettige ondersteuning die zij van hem heeft mogen ontvangen bij zijn werkzaamheden voor het Belanghebbendenorgaan.

De financiële positie van de Pensioenkring is, gemeten naar de dekkingsgraad, relatief onveranderd. De feitelijke dekkingsgraad daalde licht van 113,3% ultimo vorig boekjaar naar 112,7% ultimo 2022.Achterliggend hadden zowel de beleggingsresultaten als de gestegen rente echter beiden een groot effect. Het beleggingsrendement kwam over 2022 uit op -29,8%. De rekenrente steeg in diezelfde periode van 0,56% naar 2,60%, zodat de daardoor veroorzaakte daling van de benodigde technische voorzieningen het beleggingseffect onderving. De beleidsdekkingsgraad van 111,2% per ultimo september maakte mogelijk dat eind december een zeer geringe toeslag van 0,84% ten laste van het vermogen werd verleend door het Bestuur met onthouding van een advies van het Belanghebbendenorgaan.

In 2022 heeft het Belanghebbendenorgaan e-mails en brieven van deelnemers ontvangen. Indien deelnemers direct met het Belanghebbendenorgaan willen communiceren, zullen zij zich via het Bestuursbureau tot het Belanghebbendenorgaan moeten wenden zodat achter de brieven ook een naam gezet kan worden. In verband met de AVG krijgt het Belanghebbendenorgaan geen inzage in de namen van de afzenders van brieven of e-mails die gericht zijn aan Stap of het Bestuursbureau. Door directe communicatie kan het Belanghebbendenorgaan beter inspelen op actuele thema’s. In 2023 is het Belanghebbendenorgaan voornemens om met de achterban – zowel de actieve deelnemers als de gewezen deelnemers en de gepensioneerden en ook de actieve werkgevers – in contact te komen. De mening van de achterban zal een belangrijke rol gaan spelen in de toekomstvisie van de nieuwe pensioenregelingen en de risicobereidheid en solidariteit van en tussen de deelnemers.

Voor 2022 is de invoering van de Wet toekomst pensioenen een belangrijk thema voor de Pensioenkring. Het Bestuur is gestart met de voorbereidingen voor de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Het Belanghebbendenorgaan heeft het voornemen om in 2023 en verder de diverse mogelijkheden onder dit nieuwe pensioenstelsel actief te beoordelen en/of te exploreren in samenwerking met het Bestuur in het belang van de deelnemers van Multi-client Pensioenkring 2.

Het uitwerken van het nieuwe pensioenstelsel binnen de kaders van een Multi-client Pensioenkring en Multi-client pensioenomgeving vraagt een vroegtijdige betrokkenheid van Bestuur en Belanghebbendenorgaan gezamenlijk, opdat met goed inzicht in risicobereidheid en wensen van deelnemers de juiste beslissingen kunnen worden genomen.

Het Belanghebbendenorgaan neemt haar taken en verantwoordelijkheden serieus en streeft naar een open en constructieve dialoog met het Bestuur. Het Belanghebbendenorgaan heeft gevraagd en ongevraagd advies gegeven aan het Bestuur. Het Belanghebbendenorgaan streeft naar transparantie. Het Belanghebbendenorgaan heeft zich in 2022 een keer onthouden van instemming met het beleggingsplan omdat het Belanghebbendenorgaan over onvoldoende informatie beschikte, en eenmaal haar advies onthouden ten aanzien van de indexatie.

Het Belanghebbendenorgaan zou graag zien dat het Belanghebbendenorgaan veeleer en in een vroegtijdiger stadium anticiperend en bevragend zal worden betrokken door het Bestuur. Mogelijkerwijze komen dan andere denkrichtingen aan bod alsmede een efficiëntere appreciatie van de input van het Belanghebbendenorgaan, een en ander in het belang van de deelnemers.

Het Belanghebbendenorgaan ziet met vertrouwen de samenwerking met het Bestuur voor het uitwerken van het nieuwe pensioenstelsel binnen de kaders van een Multi-client pensioenomgeving tegemoet en vraagt een vroegtijdige betrokkenheid van Bestuur en Belanghebbendenorgaan gezamenlijk.

Het Bestuur bedankt het Belanghebbendenorgaan van Multi-client Pensioenkring 2 voor de in 2022 verrichte werkzaamheden en heeft kennis genomen van het verslag van het Belanghebbendenorgaan van Multi-client Pensioenkring 2 en het positieve advies over het deel-jaarverslag met de financiële opstelling over 2022 van de Pensioenkring. Het Bestuur constateert dat het op bepaalde onderwerpen van mening verschilt met het Belanghebbendenorgaan. Dit heeft betrekking op de uitgangspunten van de Code Pensioenfondsen, de verantwoordelijkheden en de taakafbakening en -vervulling van de verschillende fondsorganen en de daaraan gekoppelde realistische tijdsbesteding. Het Bestuur zal de constructieve dialoog met het Belanghebbendenorgaan in 2023 voortzetten en ziet met vertrouwen de gezamenlijke uitwerking voor de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel (Wtp) tegemoet.